W świecie domowych instalacji elektrycznych przewody YDY należą do najczęściej stosowanych rozwiązań. Występują w dwóch podstawowych wersjach konstrukcyjnych: okrągłej oraz płaskiej, oznaczanej jako YDYp. Choć różnią się jedynie kształtem zewnętrznym, ich zastosowanie i wygoda montażu potrafią się znacząco różnić w praktyce. W tym artykule przyjrzymy się dokładnie, czym różnią się przewody YDY i YDYp, w jakich sytuacjach lepiej sprawdza się wersja okrągła, a kiedy płaska, oraz jaki typ przewodu warto wybrać w zależności od planowanej instalacji.

Choć przewody YDY i YDYp różnią się przede wszystkim konstrukcją zewnętrzną i przeznaczeniem montażowym, mają również wiele wspólnych cech technicznych, wynikających z ich klasyfikacji jako przewodów elektroenergetycznych o izolacji i powłoce PVC. Do najważniejszych cech wspólnych należą:

• Właściwości elektryczne – oba typy przewodów spełniają wymagania normy PN-EN 50525-2-31 (dawniej PN-E-90103) i są przeznaczone do pracy w instalacjach o napięciu znamionowym 450/750 V.
• Klasy odporności temperaturowej – zakres temperatur pracy wynosi zazwyczaj od –40°C do +70°C (w stanie nieruchomym), z maksymalną temperaturą żyły podczas pracy ciągłej do +70°C,
• Brak odporności na promieniowanie UV – przewody te nie są przeznaczone do montażu na zewnątrz ani w miejscach narażonych na długotrwałe działanie promieni słonecznych. W takich warunkach ich powłoka z PVC może ulec degradacji, co prowadzi do utraty właściwości izolacyjnych,
• Brak ekranowania elektromagnetycznego – YDY i YDYp to przewody bez ekranu, dlatego nie zapewniają ochrony przed zakłóceniami elektromagnetycznymi i nie powinny być stosowane w aplikacjach wymagających tłumienia emisji EMC,
• Miedziane żyły jednodrutowe (klasa 1) – oba rodzaje wykorzystują żyły wykonane z miedzi o jednolitym przekroju, co wpływa na sztywność przewodów i ich sposób układania.

Choć nazwy YDY i YDYp różnią się jedynie jedną literą, to w praktyce różnica między nimi ma duże znaczenie przy projektowaniu i wykonywaniu instalacji. Przewód YDY to przewód o okrągłym przekroju, gdzie żyły są ułożone równomiernie wokół osi przewodu w zwartej strukturze i otoczone izolacją, która przyjmuje przekrój cylindryczny. Taka konstrukcja sprawia, że przewód ten jest sztywniejszy i bardziej odporny na uszkodzenia podczas przeciągania przez peszle czy kanały instalacyjne. Sprawdza się znakomicie w sytuacjach, gdy przewód ma być prowadzony natynkowo lub w listwach instalacyjnych.

Najczęściej stosowane YDY wersje to:

• YDY 3x2,5
• YDY 5x1,5
• YDY 5x6

Przewód YDYp, z kolei, to odmiana przewodu YDY o płaskim układzie żył w jednej płaszczyźnie, zamkniętych w płaskiej powłoce izolacyjnej. Jego konstrukcja sprawia, że jest bardziej elastyczny i łatwiejszy do układania podtynkowego. Dzięki swojej płaskiej budowie idealnie przylega do powierzchni ścian lub sufitów, co ułatwia jego ukrycie w tynku. Często wybierany przez instalatorów przy modernizacjach instalacji elektrycznych w mieszkaniach i domach jednorodzinnych.

Najczęściej stosowane wersje YDYp to:

• YDYp 3x1,5 – do oświetlenia,
• YDYp 3x2,5 – do gniazd elektrycznych,
• YDYp 5x2,5 – do instalacji trójfazowych, np. zasilania kuchni elektrycznych lub rozdzielnic lokalnych.

Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ wszystko zależy od sposobu prowadzenia instalacji oraz warunków montażowych. Oba rodzaje przewodów mają swoje zalety i ograniczenia, dlatego warto dobrać je świadomie do konkretnego zastosowania.

Zalety przewodu YDY (okrągłego):

• większa odporność mechaniczna – trudniej go uszkodzić podczas przeciągania,
• lepiej sprawdza się przy prowadzeniu w rurkach, peszlach, kanałach lub natynkowo,
• łatwiejszy do wprowadzenia w złączki i elementy osprzętu z okrągłymi przepustami lub otworami zaciskowymi.

Zalety przewodu YDYp (płaskiego):

• łatwiejszy do układania w bruzdach podtynkowych,
• mniejsze wybrzuszenie pod tynkiem – lepiej „wtapia się” w ścianę,
• szybszy montaż na krótkich, prostych odcinkach,
• często lepiej układa się w narożnikach i na powierzchniach płaskich.

Czy płaskie przewody są zatem lepsze od okrągłych? To zależy od sposobu montażu, ale w warunkach typowych dla domowych instalacji podtynkowych YDYp często sprawdza się lepiej, ale gdy instalacja prowadzona jest natynkowo, w peszlu lub w rurach, lepszym wyborem może być YDY.

Dobór między wersją płaską a okrągłą powinien wynikać przede wszystkim z koncepcji prowadzenia instalacji oraz warunków montażowych.

Wybierz przewód YDY, jeśli:

• instalacja prowadzona jest natynkowo, w peszlu lub rurkach instalacyjnych,
• zależy Ci na większej sztywności i odporności przewodu,
• planujesz przeciąganie przez dłuższe kanały kablowe lub kręte trasy.

Wybierz przewód YDYp, jeśli:

• instalacja będzie układana bezpośrednio w bruzdach tynkowych,
• liczy się płaski profil i łatwe zatapianie w tynku,
• zależy Ci na szybkim, schludnym i oszczędnym montażu w ścianie.

Przykład z praktyki: Jeśli układasz przewody w nowo tynkowanej ścianie i planujesz zatopić je w warstwie tynku bez dodatkowego peszla – YDYp 3x2,5 będzie znacznie wygodniejszy niż okrągły YDY 3x2,5. Natomiast w instalacjach podtynkowych prowadzonych w rurkach instalacyjnych (np. PVC lub peszlach) – okrągły przewód YDY łatwiej i szybciej przeciągnąć bez ryzyka mechanicznego uszkodzenia izolacji.

Wybór między przewodem YDY (okrągłym) a YDYp (płaskim) to nie kwestia lepszości, lecz dostosowania przewodu do sposobu prowadzenia instalacji. Oba typy przewodów mają równoważne parametry elektryczne, określane zgodnie z normą PN-HD 60364, ale różnią się wygodą montażu i odpornością mechaniczną.

Najważniejsze zasady wyboru:

• do rur, peszli i kanałów – wybierz okrągły YDY,
• do układania bezpośrednio w tynku lub bruzdach – wybierz płaski YDYp,
• dla obwodów oświetleniowych i krótkich tras – YDYp 3x1,5,
• dla gniazd wtykowych – YDYp 3x2,5 lub YDY 3x2,5, zależnie od układu,
• do obwodów siłowych – dobierz przekrój i formę zależnie od długości i mocy (np. YDY 5x4, YDYp 5x2,5).

Rozsądny wybór typu przewodu na etapie projektowania pozwala uniknąć problemów podczas montażu, przyspiesza prace i zwiększa trwałość całej instalacji.