Wybór odpowiedniego kabla YKY to kluczowy krok przy projektowaniu lub modernizacji instalacji elektrycznej – zarówno w domu, jak i w ogrodzie, warsztacie czy budynku gospodarczym. Kable te są przystosowane do pracy w trudnych warunkach, mogą być układane bezpośrednio w ziemi, a także stosowane na zewnątrz. Jednak szeroka gama dostępnych przekrojów i liczby żył sprawia, że dobór właściwego wariantu nie zawsze jest oczywisty. W tym artykule podpowiadamy, na co zwrócić uwagę przy wyborze kabla YKY, w zależności od planowanego zastosowania.

Najczęściej stosowanym rozwiązaniem do zasilania domów jednorodzinnych jest kabel YKY 5x10 mm² lub YKY 5x16 mm² – w zależności od zapotrzebowania na moc, długości trasy oraz charakterystyki zabezpieczeń.

Wybór kabla zależy od:

• Mocy przyłączeniowej (np. 16 kW),
• Rodzaju instalacji (jedno- czy trójfazowa),
• Długości kabla – im dłuższy, tym większy przekrój powinien być zastosowany (dla ograniczenia spadków napięcia),
• Sposobu ułożenia kabla – w ziemi, rurze, kanale.

Dla większości domów jednorodzinnych z instalacją trójfazową zalecany kabel ziemny to YKY 5x10 mm² – dla krótszych tras (do ok. 30 m) i mocy do 15–16 kW, YKY 5x16 mm² – przy dłuższych trasach (powyżej 30–40 m) lub wyższej mocy, szczególnie jeśli planujesz urządzenia energochłonne (np. pompa ciepła, płyta indukcyjna, ładowarka samochodu elektrycznego).

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o kablach YKY, zapraszamy tutaj!

1. Zapotrzebowanie mocy (obciążalność prądowa)

Dobierając kabel, należy oszacować całkowite zapotrzebowanie na moc podłączanych urządzeń, a następnie sprawdzić, jaki przekrój żył będzie odpowiedni dla takiego obciążenia. Przykładowe zastosowania:

• YKY 3x2,5 mm² – oświetlenie ogrodu, małe urządzenia zewnętrzne (max ~20 A),
• YKY 5x4 mm² lub YKY 5x6 mm² – zasilanie garażu, pompy, altany (do ok. 30–40 A),
• YKY 5x10 mm² lub 4x16 mm² – przyłącze domowe, instalacje o mocy do ok. 16 kW.

Pamiętaj: dla dłuższych odcinków należy uwzględnić spadki napięcia – w takim przypadku warto zastosować większy przekrój żył niż minimalnie wymagany.

2. Liczba żył (ilość faz, funkcja przewodu PE/N)

Kable YKY dostępne są w różnych konfiguracjach:

• 3-żyłowe (YKY 3x...) – typowe dla instalacji jednofazowych (L, N, PE),
• 4-żyłowe (YKY 4x...) – dla istniejących już, starych instalacji trójfazowych bez przewodu neutralnego (L1, L2, L3, PE),
• 5-żyłowe (YKY 5x...) – pełna instalacja trójfazowa z przewodem neutralnym (L1, L2, L3, N, PE).

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, do zasilania budynku jednorodzinnego najczęściej stosuje się kabel YKY 5x10 mm² lub YKY 5x16 mm² – umożliwia to przesył mocy trójfazowej wraz z przewodem neutralnym i ochronnym.

3. Długość trasy kabla

Im dłuższy kabel, tym większy opór przewodnika i większy spadek napięcia na końcu instalacji. Dla dłuższych tras należy stosować:

• większy przekrój żył,
• odpowiednie uziemienie,
• możliwe kompensacje napięciowe, jeśli przewód zasila urządzenia o wysokiej czułości.

4. Warunki środowiskowe

Kabel YKY jest odporny na:

• wilgoć i krótkotrwałe zalanie wodą,
• promieniowanie UV,
• temperatury od –30°C do +70°C,
• działanie czynników chemicznych (w ograniczonym zakresie).

Mimo to, w niektórych przypadkach warto rozważyć dodatkową ochronę, np. peszle, rury osłonowe, warstwę piasku lub oznaczenia folią ostrzegawczą – szczególnie przy przejściach pod podjazdami lub w gruncie kamienistym. Więcej o zabezpieczeniach kabli YKY przeczytasz w tym artykule.

5. Sprawdzony producent

Jakościowe wykonanie i rekomendowane marki to jeden z najważniejszych czynników, którym powinniśmy się kierować przy wyborze kabli. Zwróć uwagę czy kabel ma wszystkie niezbędne certyfikaty.

Moc przyłączeniowa 16 kW to bardzo popularna wartość w domach jednorodzinnych. Przekłada się to na prąd rzędu 23 A na fazę przy napięciu 3-fazowym (400 V). Jednak przy doborze kabla należy uwzględnić nie tylko prąd obciążenia, ale także:

• współczynnik jednoczesności (czy wszystkie odbiorniki pracują równocześnie),
• długość trasy,
• warunki chłodzenia (grunt, rura, ściana),
• możliwość rozbudowy instalacji w przyszłości.

Rekomendowane kable YKY przy mocy 16 kW to YKY 5x10 mm² – do 30–40 metrów oraz YKY 5x16 mm² – powyżej 40 m, przy instalacjach z dużym zapasem lub przyszłą rozbudową.

Uwaga: Dla instalacji zasilanych z ZK (złącze kablowe energetyki), wybór kabla powinien być zawsze skonsultowany z projektantem lub elektrykiem, który uwzględni parametry lokalne oraz warunki przyłączenia od operatora (np. PGE, Tauron).

Poniżej przedstawiamy orientacyjne obciążalności prądowe kabli YKY ułożonych bezpośrednio w gruncie (temperatura 25°C, standardowe warunki chłodzenia):

W przypadku trójfazowego zasilania budynku o mocy 16 kW, przy prądzie ok. 23 A na fazę, kabel YKY 5x10 mm² zapewnia duży zapas prądowy, nawet przy dłuższym odcinku.

Określenie „grubość kabla” w praktyce odnosi się do przekroju żyły miedzianej, wyrażanego w mm². Dobierając przekrój kabla, należy zwrócić uwagę na:

• prąd, jaki ma być przesyłany,
• długość kabla (dla ograniczenia spadków napięcia),
• warunki ułożenia (w ziemi, w rurze, w peszlu, w posadzce),
• typ instalacji (1-fazowa czy 3-fazowa).

Skrót „żo” oznacza, że jedna z żył kabla ma kolor żółto-zielony, czyli jest fabrycznie oznaczona jako przewód ochronny PE. Taka żyła nie powinna być wykorzystywana do innych celów – np. jako przewód neutralny (N) lub fazowy (L). Kiedy zatem stosować kabel YKYżo, a kiedy YKY?

1. Wybierz YKYżo, kiedy:

• Układ sieci wymaga wyraźnie oznaczonej żyły ochronnej, np. w układach TN-S i TN-C-S.
• W instalacjach, gdzie odseparowane są przewody PE i N, i zależy Ci na jednoznacznym oznaczeniu żyły ochronnej.
• Przy nowoczesnych, zgodnych z normami instalacjach domowych (np. kabel YKYżo 5x10 mm² do zasilania budynku).

2. Wybierz YKY, kiedy:

• Wszystkie żyły mają izolację w różnych kolorach (bez żółto-zielonego) lub czarną, a oznaczenia zostaną nadane ręcznie (np. opaską, koszulką termokurczliwą, markerem).
• W instalacjach przemysłowych lub tymczasowych, gdzie taka forma oznaczenia jest dopuszczalna.
• Tam, gdzie masz pewność, że oznaczenie i funkcja każdej żyły zostanie wykonana poprawnie przez instalatora.
• Podczas przeprowadzania modernizacji aktualnej, starej instalacji bez kabli “żo”.

Podsumowując, wybierając YKYżo zapewniasz łatwą identyfikację przewodu ochronnego oraz zgodność z wymaganiami norm PN-HD 60364. Podczas gdy stosowanie kabla YKY bez oznaczenia „żo” wymaga dbałości o zgodność z przepisami dotyczącymi oznaczania żył, szczególnie w instalacjach z przewodem ochronnym PE.

Wybór odpowiedniego kabla YKY zależy od kilku kluczowych czynników: mocy odbiorników, długości instalacji, liczby faz oraz warunków montażu. Do najczęściej wybieranych wariantów należą YKY 3x2,5 mm² (oświetlenie), YKY 5x6 mm² (garaże) oraz YKY 5x10 mm² lub 5x16 mm² (zasilanie domów jednorodzinnych). Prawidłowy dobór kabla to nie tylko kwestia parametrów technicznych, ale przede wszystkim bezpieczeństwa i niezawodności instalacji na lata.

Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się z elektrykiem lub projektantem instalacji – dobrze dobrany kabel to inwestycja, która się opłaca.