Rodzaje rozłączników bezpiecznikowych i ich symbole. Jak dobrać odpowiedni model?

Tagi

Rozłączniki bezpiecznikowe są nieodzownym elementem układów elektrycznych – zarówno w instalacjach domowych, jak i przemysłowych. Ich podstawową funkcją jest zapewnienie bezpieczeństwa poprzez odłączenie uszkodzonego lub przeciążonego obwodu. Jednak mnogość dostępnych rozwiązań, symboli i rozmiarów sprawia, że dobór odpowiedniego rozłącznika bywa wyzwaniem. W tym artykule wyjaśniamy, czym różnią się najpopularniejsze typy rozłączników i jak dobrać właściwy model do konkretnej instalacji.

Jakie są rodzaje rozłączników bezpiecznikowych?

W zależności od konstrukcji, miejsca montażu oraz rodzaju obsługiwanych wkładek topikowych, możemy wyróżnić kilka podstawowych grup rozłączników:

Rozłączniki modułowe na szynę DIN (D01, D02, CH10, CH22). Są to najczęściej spotykane rozłączniki w instalacjach mieszkaniowych i biurowych. Przeznaczone są do współpracy z wkładkami cylindrycznymi o standardzie D01 (10x38 mm), D02 (14x51 mm), CH10, CH22. Ich zaletą jest prosty montaż na szynie DIN 35 mm, kompaktowe wymiary i łatwa integracja z inną aparaturą modułową (np. wyłącznikami nadprądowymi czy różnicowoprądowymi).
Rozłączniki listwowe RBK (wkładki nożowe NH). Stosowane głównie w instalacjach przemysłowych i energetycznych, współpracują z wkładkami topikowymi typu NH (nożowymi): NH00, NH000, NH1, NH2, NH3. Zapewniają wysoką trwałość mechaniczną i elektryczną oraz możliwość szybkiej wymiany bezpieczników pod obciążeniem. Montowane są najczęściej na płycie montażowej lub w rozdzielnicach.
Rozłączniki do instalacji fotowoltaicznych (DC). Szczególną grupą są rozłączniki przeznaczone do pracy po stronie prądu stałego (DC), np. w instalacjach fotowoltaicznych. Charakteryzują się zwiększoną odpornością na łuk elektryczny, wyższym napięciem znamionowym oraz odpowiednio dobranym układem gaszenia łuku. W zależności od konfiguracji systemu PV, mogą współpracować z wkładkami topikowymi DC lub działać jako oddzielne urządzenia rozłączające.
Rozłączniki z dodatkowymi funkcjami. Nowoczesne rozłączniki mogą posiadać dodatkowe funkcje, takie jak: cewka wybijakowa – umożliwiająca zdalne wyzwalanie, wskaźnik zadziałania – sygnalizujący przepalenie wkładki, możliwość plombowania – dla zabezpieczenia przed nieautoryzowaną wymianą.

Symbole i oznaczenia rozłączników

W schematach elektrycznych rozłączniki bezpiecznikowe oznaczane są standardowymi symbolami zgodnymi z normami (np. PN-EN 60617). Typowe oznaczenia obejmują:

symbol rozłącznika – przekreślony prostokąt lub linia przerywana,
symbol wkładki topikowej – najczęściej w formie łuku nad rozłącznikiem,
oznaczenia techniczne na obudowie: napięcie (np. 230V, 400V lub 1000V) i prąd znamionowy (np. 63A, 32A, 30A), typ wkładki (D01, D02, NH00), liczba biegunów (np. 1P, 3P+N), standard montażu (np. DIN 35 mm).

Dobór rozłącznika bezpiecznikowego – na co zwrócić uwagę?

Wybierając odpowiedni model rozłącznika, należy uwzględnić następujące kryteria:

1. Typ i rozmiar wkładki

Każdy rozłącznik jest projektowany do konkretnego typu wkładki:

D01 – 10x38 mm, do prądów do 16A,
D02 – 14x51 mm, do 63A,
CH10, CH22 – warianty zależne od producenta,
NH00, NH000, NH1–3 – wkładki nożowe, o większej mocy.

Rozłącznik musi być kompatybilny z fizycznym rozmiarem i kształtem wkładki.

2. Prąd znamionowy i charakterystyka

Dostępne są rozłączniki do różnych prądów – np. 10A, 16A, 25A, 32A, 63A, 100A, 160A, 250A. Wartość ta powinna być dopasowana do obciążenia chronionego obwodu.

Charakterystyki wkładek (np. zwłoczne, szybkie, typu gg) wpływają na czas reakcji na przeciążenie – należy je dopasować do charakterystyki odbiorników.

3. Liczba biegunów

Rozłączniki mogą być jedno-, dwu-, trzy- lub czterobiegunowe. W instalacjach jednofazowych stosuje się najczęściej 1P lub 1P+N, a w trójfazowych – 3P lub 3P+N.

4. Zastosowanie: AC czy DC

W przypadku instalacji fotowoltaicznych konieczne jest użycie rozłączników DC o odpowiednich parametrach napięciowych i z wytrzymałym układem gaszenia łuku.

5. Sposób montażu i dostępność akcesoriów

Większość rozłączników modułowych montuje się na szynie DIN. Ważna jest również możliwość zastosowania wskaźników, plomb, złączek oraz dopasowania do szaf sterowniczych lub rozdzielnic.

Gdzie kupić rozłączniki bezpiecznikowe?

Rozłączniki bezpiecznikowe – zarówno modułowe, jak i listwowe – dostępne są w ofercie Citrono.pl, który specjalizuje się w aparaturze elektrycznej dla profesjonalistów i klientów indywidualnych. W naszym asortymencie znajdują się rozłączniki różnych producentów, w tym takich marek jak Schneider Electric, ETI, Apator czy Noark. Posiadamy zarówno klasyczne rozłączniki do wkładek typu D i NH, jak i rozwiązania dedykowane do instalacji fotowoltaicznych pracujących w obwodach prądu stałego (DC). Oferujemy także wszystkie niezbędne akcesoria, takie jak wkładki topikowe o różnych parametrach czy podstawy bezpiecznikowe. Dzięki dostępności wielu wariantów, szybkiej realizacji zamówień i fachowemu doradztwu technicznemu, Citrono.pl to miejsce, w którym bez problemu skompletujesz wszystkie elementy niezbędne do profesjonalnej rozdzielnicy lub modernizacji instalacji elektrycznej.

Podsumowanie

Wybór odpowiedniego rozłącznika bezpiecznikowego nie powinien być przypadkowy. To element instalacji, od którego zależy nie tylko skuteczność zabezpieczenia przed zwarciem czy przeciążeniem, ale również komfort i bezpieczeństwo użytkowania. Podczas doboru należy zwrócić uwagę na typ i rozmiar wkładki topikowej (np. D01, D02, NH00), liczbę biegunów, prąd znamionowy, rodzaj zasilania (AC lub DC), środowisko montażu oraz kompatybilność z szyną DIN lub płytą montażową. Na rynku dostępne są zarówno niewielkie, modułowe rozłączniki do zastosowań domowych, jak i solidne aparaty listwowe do instalacji przemysłowych. W przypadku instalacji PV kluczowe znaczenie mają rozłączniki przystosowane do prądu stałego. Dobierając rozłącznik, warto kierować się dokumentacją techniczną producenta i korzystać z pomocy specjalistycznych sklepów – takich jak Citrono.pl, gdzie znajdziesz pełną ofertę aparatury zabezpieczającej dla każdego rodzaju instalacji.