Jaka to żarówka? 3 cechy, na które trzeba zwrócić uwagę.

20/07/2021

Ta jedna żarówka znów się przepaliła. Zalewa Cię krew, bo widzisz, że akurat ona MUSI różnić się od pozostałych. Załamujesz ręce i już wiesz, że zakup nowej nie będzie taki prosty.

Późna godzina i niewytłumaczalnie migoczące światło. Zastanawiasz się, czy to Poltergeist, czy tylko żarówka informująca o końcu swojej żywotności? A może po prostu barwa już nie ta sama co kiedyś i planujesz zmienić oświetlenie?

Nieważne, jaki jest powód zmuszający nas do wymiany żarówki- omówimy tutaj typy i moc żarówek, rodzaje gwintów oraz barwę światła. Czyli najważniejsze cechy, które musimy wziąć pod uwagę podczas wymiany i kupna nowej żarówki.

Typy żarówek i ich moc

Jakie są rodzaje żarówek i jaką powinniśmy wybrać? Odpowiedni wybór żarówki jest szczególnie istotny, gdyż poza dobrze dostosowanym oświetleniem, zwiększa komfort przebywania w domu oraz wpływa na rachunki za prąd.

Żarówki standardowe, klasyczne, tradycyjne

Przez długi czas najpopularniejszymi żarówkami były tradycyjne lampy żarowe, czyli żarówki wolframowe. Poza światłem emitowały również ciepło, będące następstwem nagrzewania się żarnika do wysokiej temperatury.

Były tanie, ale charakteryzowały się niską żywotnością oraz dużym zużyciem prądu, co czyniło je wysoce nieekonomicznymi. Dla przykładu roczny koszt zużycia energii przy żarówkach tradycyjnych wyniósł aż 440 zł! Podczas gdy dla żarówek LED wyniósł on 120 zł.

Poza niską energooszczędnością produkowały wysoką emisję dwutlenku węgla do atmosfery. Między innymi dla tych dwóch istotnych czynników, w 2009 roku Unia Europejska zaczęła wycofywać i zastępować je innymi bardziej ekologicznymi i energooszczędnymi rozwiązaniami.

Podsmowanie: Atrakcyjna cena. Moc 15 W-500 W. Szklana bańka z wolframowym drutem w środku. Emitują ciepło. Ciepłe białe światło. Niska żywotność- do 1000 h pracy. Wysokie zużycie prądu. Potrzebują dużo czasu do osiągnięcia maksymalnej mocy świecenia. Nieekologiczne.

Żarówki LED

Żarówki, które aktualnie cieszą się dużą popularnością. Niegdyś decydowało się na nie niewiele osób, gdyż ich ceny potrafiły wynieść około 100 zł. Aktualnie koszt żarówki LED stał się bardziej konkurencyjny i możemy takową nabyć już od 14 zł.

W jaki sposób działają żarówki LED? Najprościej mówiąc, korzystają z technologii półprzewodnikowej i emitują światło za pomocą diod elektroluminescencyjnych (LED ang. light-emitting diode). Są trwałe, energooszczędne, przyczyniają się do niższych rachunków za prąd. Charakteryzuje je również ich długa żywotność - pracują nawet do 50 000 godzin! Chętnie sięgają po nie nie tylko osoby prywatne, ale również firmy. 

W przeciwieństwie do żarówek standardowych moc żarówek LED określamy w lumenach- czyli mocy strumienia świetlnego. Im więcej jednostek, tym mocniejsze światło generuje żarówka.

Poza podstawowymi specyfikacjami musimy jeszcze dodatkowo zwrócić uwagę na kąt rozsyłu światła. Im większa wartość, tym większą powierzchnię żarówka oświetli.

Podsumowanie: Ekonomiczne i wydajne. Odporne na wstrząsy. Długa żywotność. Bezpieczne dla zdrowia i wzroku. Nie nagrzewają się. Nie ściemniają z upływem czasu. Pobierają ok. 80% mniej energii (w porównaniu do klasycznej żarówki) i szybko osiągają maksymalną moc świecenia. Możliwość doboru barwy światła i wyboru żarówki LED smart. Cenowo droższe od konkurentek.

Więcej o technologii SMART w artykule: Jak działa inteligentny dom? Wskazówki jak mieszkać bardziej smart.

Wskazówki: Najczęściej spotykanymi żarówkami w domu są żarówki LED E14, E27 i GU10. Warto wybrać żarówkę, która moc świetlna wynosi minimum 80 lm/w. Przyjmuje się, że na jeden metr kwadratowy pomieszczenia powinno przypadać 200lm. Dobór barwy do poszczególnych pomieszczeń jest bardzo istotny. 

Sprawdź jak odpowiednio dobrać barwę światła. 

Żarówki halogenowe

Budowa żarówki halogenowej jest bardzo zbliżona do żarówki wolframowej, głównie z uwagi na posiadany żarnik z wolframu, który również wydala ciepło. Różni się przede wszystkim tym, że dodatkowo jest wypełniona gazem szlachetnym i związkiem chemicznym - halogenem. Cechuje się także dłuższą trwałością, brakiem ściemniania spowodowanym czasem i niższym zużyciem energii w porównaniu do żarówek tradycyjnych.

Podsumowanie: Atrakcyjna cena. Przyjazne dla wzroku. Energooszczędne. Stosunkowo niska moc - zazwyczaj od 18 do 22 lm/w. Pobierają około 25% mniej energii (porównując do klasycznej żarówki). Są kompaktowych rozmiarów, przez co najlepiej sprawdzają się np. w szafkach kuchennych czy systemie sufitowym.

Świetlówki (żarówki energooszczędne)

Kolejny rodzaj źródła światła, pieszczotliwie nazywany również jarzeniówką. Wypełnione są gazem szlachetnym oraz niewielką ilość rtęci. Tak, dokładnie. Rtęci. Dość istotne jest to, jak już pewnie się domyślasz- że po zużyciu takiej żarówki należy ją odpowiednie zutylizować.

Świetlówki cechują się dużą trwałością, mocnym światłem i zużywają mniej energii (60-80% w stosunku do klasycznej żarówki). Ich żywotność jest długa, do 16 000 godzin pracy. 

Po dłuższym czasie używania żarówki nie oddają naturalnych barw, co powoduje zmęczenie oczu i może nieco zniekształcać kolor otoczenia. Kiepsko również sobie radzą w niskich temperaturach.

Podsumowanie: Trwałe i energooszczędne. Długa żywotność. Duża moc światła. Mogą zniekształcać barwy i męczyć wzrok. Atrakcyjna cena (w stosunku do LED-ów). Wymagają specjalnej utylizacji. Najlepiej sprawdzą się w biurach, parkingach, piwnicach, garaży lub jako oświetlenie luster.

Promienniki podczerwieni

Jest to zdecydowanie rzadziej spotykane źródło światła i stanowi alternatywę w ogrzewaniu. Polega na zamienianiu pobieranego prądu na ciepło emitowane przez promieniowanie IR. Działa dzięki specjalnie zbudowanym żarnikiem wolframowym, który generuje falę cieplną.

Takie żarówki są wydajne oraz energooszczędne. Najczęściej pełnią funkcje ogrzewania konkretnych obszarów, które tego dodatkowo potrzebują np. terraria, warsztaty (pomagają m.in. w suszeniu farb i lakierów), hale magazynowe, wiaty itd.

Jeżeli obawiasz się samego terminu ,,promieniowanie”, to możemy Cię uspokoić. Promieniowanie IR w promiennikach podczerwieni jest nieszkodliwe, nietoksyczne i bezpieczne w użyciu. Nie wysuszają powietrza i pracują bez hałasu.

Podsumowanie: Wydajne i energooszczędne. Mają działanie ogrzewania, odparowywania i przyspieszania procesu suszenia. Bezpieczne. Niehałaśliwe. Występują najczęściej o mocy od 50W do 375W. Są znane ze swojej czerwonej barwy, ale występują również białej. Istnieją również żarówki porcelanowe, które nie emitują światła.

Rodzaje najczęściej stosowanych gwintów

Rodzaj trzonku to najważniejszy czynnik, na który musimy zwrócić uwagę przy zakupie. W przypadku pomyłki i wyborze innego gwintu nie będziemy w stanie zamontować żarówki. 

Polecamy w ułatwienia sobie życia i uniknięcia niepotrzebnych nieprzyjemności, zabrać starą żarówkę do hurtowni elektronicznej ze sobą albo zrobić jej zdjęcie. Pomoże to sprzedawcy w prosty i bezbłędny sposób zidentyfikować gwint. 

Rozróżniamy poszczególne oznaczenia gwintów:

• E27 - najczęściej spotykany wkręcany rodzaj trzonka. Posiada kształt spirali i jest stosowany na całym świecie. Nazwa nie jest przypadkowa, gdyż określa rozmiar gwintu- ma on około 26-27 mm średnicy. Stosowany w oprawach świetlnych każdego typu. Najczęściej znajduje zastosowanie w domach, a konkretnie lampach sufitowych i stojących lub kinkietach;
  
• E14 - drugi w kolejce najbardziej popularny wkręcany gwint. Jego średnica wynosi 14 mm. Najczęściej stosujemy go w mniejszych urządzeniach jak lampki, niewielkie żyrandole dekoracyjne. Występuje w żarówkach LED-owych, świetlówkach i halogenach;
  
• GU10 - jest to z kolei wtyk reflektorowy, który mocujemy na zatrzask. Jego wymiary to 10 mm średnicy. Stosowany w oświetleniowych oprawach z reflektorami.
  
• MR16 - kolejny wtyk reflektorowy, montowany z kolei na wcisk z wąskimi widełkami. Nazwa może zmylić, ponieważ trzonek posiada średnicę 6 mm. Spotykamy go najczęściej w sufitach podwieszanych, gablotach sklepowych lub do oświetlania schodów (w instalacjach 12V);
  
• MR11 - wtyk reflektorowy mocowany tą samą metodą co poprzednim- wąskimi widełkami. Jego średnica to 4 mm. Stosowany najczęściej w ozdobnym lub dodatkowym oświetleniu (instalacje 12V);
  
• G4 - następny wtyk mocowany na wcisk z wąskimi widełkami. Średnica 4 mm. Podobnie jak MR11, wykorzystywany do oświetlenia dekoracyjnego (instalacje 12V);
  
• G9 - również wtyk montowany na wcisk z wąskimi nóżkami w kształcie pętli wtyk dla oświetlenia dekoracyjnego 230V.

Barwa światła żarówek

,,Jakie to znaczenie, jaką barwę ma żarówka, przecież to wszystko jedno. Grunt, że świeci”. Otóż nic bardziej mylnego!

Odpowiedni dobór barwy światła ma duży wpływ na wygląd samego pomieszczenia, atmosfery, a także samopoczucie osób w nim przebywających. Dodatkowo wpływa na koncentrację!

• Barwa ciepła - temperatura żarówki wynosi ok. 2700-3200K. Najlepiej sprawdza się w miejscach o przeznaczeniu wypoczynkowym i relaksacyjnym. Nie razi oczu, uspokaja i nadaje przytulności. Im niższa wartość K- tym odcień bardziej pomarańczowy, im większa - bardziej biały.

Najlepiej sprawdzi się w salonie, sypialni, przedpokoju lub korytarzu.

• Barwa neutralna - czyli inaczej światło białe. Temperatura wynosi ok. 3500-4500K. Tak zwane ,,światło dzienne”. Nie męczy oczu, sprzyja odpoczynkowi i sprawia wrażenie czystości pomieszczenia. Barwa, która posiada więcej lumenów w żarówce przy tym samej ilości watów.

Najbardziej odpowiedni w kuchni, łazience, biurze, sklepach i galeriach ze względu na współczynnik oddawania barw bliskiemu 95%.

• Barwa zimna - najchłodniejszy ze wszystkich barw. Jego temperatura wynosi 4500-10000K. Pobudza do pracy i zwiększa koncentrację. Ponadto dodaje otoczeniu rześkości i optycznie je powiększa. Po dłuższym czasie męczy oczy, a współczynnik oddawania barw jest na poziomie 60%. Posiada najwięcej lumenów w stosunku do watów z żarówki.
  
  Przez niski współczynnik oddawania barw powoli odchodzi się od tej barwy.  Najczęściej jednak wykorzystywany jest w piwnicach, halach produkcyjnych, magazynach lub centrach handlowych.