Kabel YKY jest jednym z najczęściej stosowanych kabli w instalacjach zewnętrznych i ziemnych. Dzięki swojej odporności mechanicznej i izolacji z PVC może być układany bezpośrednio w ziemi. Jednak w wielu przypadkach – szczególnie w miejscach narażonych na uszkodzenia – warto zastosować dodatkowe środki ochrony. W tym artykule omawiamy, jak najlepiej zabezpieczyć kabel ziemny YKY, kiedy warto zastosować peszel, a kiedy inne rozwiązania.

Zgodnie z normami i dokumentacją techniczną, kabel YKY jest przeznaczony do układania bezpośrednio w gruncie bez konieczności stosowania dodatkowej osłony. Posiada grubą izolację zewnętrzną z PVC, która chroni go przed:

• wilgocią i wodą gruntową,
• uszkodzeniami mechanicznymi przy standardowym układaniu,
• promieniowaniem UV (w przypadku instalacji nadziemnych),
• niską i wysoką temperaturą (zakres pracy: od –30°C do +70°C).
• Jednak są sytuacje, w których dodatkowa ochrona kabla jest wskazana lub nawet konieczna.

Więcej o kablu YKY dowiesz się tutaj.

Nie zawsze. Dla standardowej instalacji ziemnej prowadzonej zgodnie z przepisami (odpowiednia głębokość, warstwa piasku, folia ostrzegawcza), kabel YKY nie wymaga dodatkowego zabezpieczenia. Peszel lub rura ochronna są jednak zalecane w miejscach szczególnie narażonych na uszkodzenia lub tam, gdzie zależy nam na możliwości łatwej wymiany kabla.

Peszel (rura karbowana) lub rura osłonowa gładka to elastyczne elementy ochronne, które chronią kabel przed uszkodzeniami mechanicznymi i umożliwiają łatwiejszą wymianę przewodu w przyszłości. Zastosowanie ich jest szczególnie polecane w następujących sytuacjach:

1.  Przejścia przez podjazdy, chodniki, drogi. W miejscach narażonych na nacisk i wibracje (np. przejazdy samochodowe), dodatkowa ochrona kabla jest obowiązkowa. W takich miejscach stosuje się rurę osłonową sztywną (np. typu AROT lub PVC).
2. Wejścia do budynków i fundamentów. W przejściach przez ściany fundamentowe czy cokoły, kabel YKY powinien być prowadzony w peszlu lub rurze technicznej, która zabezpiecza izolację przed uszkodzeniem od betonu i ostrych krawędzi.
3. Gleba kamienista lub zanieczyszczona gruzem. Jeśli grunt zawiera kamienie, gruz budowlany lub inne ostre elementy, zaleca się zastosowanie peszla lub rury dla dodatkowego zabezpieczenia kabla.
4. Instalacje tymczasowe i możliwe do demontażu. Jeśli instalacja ma być czasowa lub zakłada się możliwość przyszłej wymiany kabla (np. instalacja do altany ogrodowej, tymczasowy budynek gospodarczy), zastosowanie peszla pozwala na łatwiejsze przeciągnięcie nowego kabla bez konieczności odkopywania całego odcinka.

Zastanawiasz się jaki rodzaj rury osłonowej wybrać? Najlepiej swój wybór dostosować do warunków i przeznaczenia. Najczęściej stosowane są:

• Rury karbowane typu HDPE lub AROT – przeznaczone do instalacji ziemnych, odporne na ściskanie i czynniki atmosferyczne. Występują w wersjach dwuściankowych, gdzie wnętrze jest gładkie (ułatwia przeciąganie kabla), a zewnętrzna karbowana część zapewnia odporność mechaniczną. Więcej o rurach AROT przeczytasz tutaj.
• Rury gładkie z PVC lub PE – stosowane głównie pod nawierzchniami utwardzonymi (np. chodniki, podjazdy). Często wymagane w miejscach, gdzie przewiduje się większe obciążenia zewnętrzne.
• Peszle niebieskie lub czerwone – oznaczone kolorystycznie zgodnie z przeznaczeniem (niebieski – instalacje elektryczne), powinny mieć atest do układania w gruncie. Uwaga: nie każdy czarny peszel nadaje się do zastosowania ziemnego – niektóre przeznaczone są wyłącznie do wnętrz.

Ważna informacja - w miejscach szczególnie narażonych na obciążenia mechaniczne (np. przejazdy), zaleca się stosowanie rur sztywnych z klasy odporności minimum 450N lub 750N. Przed zasypaniem, rura powinna być otoczona warstwą piasku (10–15 cm nad i pod), a całość zabezpieczona folią ostrzegawczą.

• Średnica peszla powinna być dobrana tak, aby kabel można było swobodnie wsunąć i wyjąć (zaleca się min. 1,5x średnicy kabla)
• Do zastosowań ziemnych wybieraj peszle odporne na UV i przystosowane do układania w gruncie (zwykle czarne lub pomarańczowe).
• W przypadku dużych kabli (np. YKY 5x10 mm², YKY 4x16 mm²) lepiej sprawdzą się sztywne rury ochronne niż cienkościenne peszle.

Przykłady zastosowania:

1. Jaki peszel dla YKY 3x2,5? Średnica kabla wynosi ok. 11-12mm, wybierz więc peszel o średnicy 17-18mm, ok. ø20mm (najczęstszy rozmiar).
2. Jaki peszel dla YKY 5x10? Średnica kabla to ok. 21-23mm, wybierz więc peszel o średnicy 32-35mm, ok. ø40/50mm (najczęstszy rozmiar).
3. Jaki peszel dla YKY 4x16? Średnica kabla ma ok. 23-26mm, zalecany peszel dla niego ma średnicę 35-39mm, ok.  ø50/63mm (najczęstszy rozmiar).

Układanie kabla YKY w posadzce (np. w garażu, piwnicy czy budynku gospodarczym) również wymaga spełnienia pewnych zasad. W tym przypadku często pojawia się pytanie, czy kabel musi być prowadzony w peszlu?

Odpowiedź brzmi: to zależy od rodzaju posadzki oraz warunków użytkowania.

Zalecenia:

• Jeśli posadzka jest zalewana betonem, stosowanie peszla jest wskazane – umożliwia to ewentualną wymianę kabla w przyszłości bez kucia betonu.
• W miejscach narażonych na drgania, nacisk lub duże wahania temperatur (np. hale, warsztaty), peszel lub sztywna rura ochronna również zwiększają bezpieczeństwo instalacji.
• W posadzkach z wylewką samopoziomującą lub suchym jastrychem, gdzie dostęp do kabla może być łatwiejszy, stosowanie peszla nie zawsze jest wymagane, ale nadal zalecane.

W przypadku kabli układanych w podłodze dobrze jest również pamiętać o ich oznaczeniu na dokumentacji technicznej budynku i zastosowaniu oznaczeń ostrzegawczych (np. etykiet lub taśm sygnalizacyjnych).

Poza peszlem, istnieją inne skuteczne sposoby zabezpieczenia kabla YKY, takie jak:

1. Warstwa ochronna z piasku - obowiązkowa przy każdej instalacji w ziemi, min. 10 cm nad i pod kablem (lub rurą ochronną). Warstwa piasku chroni kabel przed kamieniami i zgnieceniem przez zasypkę.
2. Folia ostrzegawcza - układana ok. 20–30 cm nad kablem lub rurą osłonową. Najczęściej niebieska (dla instalacji elektrycznych) lub czerwona (instalacji energetycznych). Informuje osoby prowadzące późniejsze prace ziemne o obecności kabla.
3. Betonowe korytka lub osłony mechaniczne - stosowane w przemysłowych instalacjach narażonych na bardzo duże obciążenia lub sabotaż. Rzadziej spotykane w domowych instalacjach, ale czasem wykorzystywane w miejscach publicznych.

Kabel YKY jest odporny na warunki zewnętrzne i przystosowany do układania bezpośrednio w ziemi, jednak w wielu przypadkach warto rozważyć dodatkowe zabezpieczenie. Peszel, rura ochronna, warstwa piasku i folia ostrzegawcza to podstawowe środki ochrony, które zwiększają bezpieczeństwo instalacji i jej trwałość. Wybór odpowiedniego rozwiązania zależy od warunków lokalnych, rodzaju instalacji oraz przewidywanego obciążenia mechanicznego.

Zadbaj o poprawne zabezpieczenie kabla YKY – to inwestycja w bezpieczną i niezawodną instalację na lata.